Avrupa’nın futbol devlerinin prestij etmediği sistem: Play-off! Ligimizde uygulanırsa neleri değiştirir? ‘Önce yeterli pazarlamaya gereksinimimiz var’

Avrupa’da futbol, yüklü olarak piramit sistemi olarak isimlendirilen (Şu an ligimizde de uygulanan) tüm kadroların birbiriyle bir kere meskeninde bir sefer de deplasmanda karşılaştıkları, çift devreli lig formatıyla oynanıyor.

UEFA Ülke Puanı Sıralaması’nda birinci 10’da yer alan yedi ülke (İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya, Fransa, Portekiz, Hollanda) şampiyonunu bu sisteme nazaran belirliyor. Yalnızca Hollanda’da, her ne kadar şampiyon olağan dönemde elde edilen puanlara nazaran belirlense de bir alt kümeye düşecek 3 gruptan 2’si play-off sistemiyle belirli oluyor.

Bu yedi ülke dışında sıralamada birinci 10’da yer alan Belçika, İskoçya ve Avusturya ise uzun müddettir şampiyonunu play-off maçları sonunda belirliyor. Bu üç ülke dışında Avrupa futbolunda çok fazla ön plana çıkamayan ülkeler de play-off sistemini uyguluyor.

Peki Avrupa’nın devlerinin prestij etmediği play-off, ligimizde uygulanırsa majör ligler kadar heyecanı artırabilir mi? Dönem içinde çok fazla derbi maçının olma ihtimali rekabete nasıl yansır? Futbol kalitemiz artar mı? Bu format, finansal açıdan kadrolara katkıda bulunur mu?

Bunun üzere pek çok soruya teknik yöneticiler ve spor yazarlarıyla yanıt aradık.

‘TAKIMLARIN ÇEKİLMESİ SONRASI LİGDE KIYMETLİ BİR SORUN ORTAYA ÇIKTI FAKAT TAHLİL PLAY OFF MU?’

Gazeteci, spor yorumcusu Okay Karacan, “Aslında bu formatı daha evvel 2011-2012 döneminde denedik. O periyot ortaya atılmış bir kurtarma sözlüsü ya da yazılısı üzere bir şeydi. Lakin şu an lig devam ederken zati bu türlü bir sistemin getirilmesi güç. Açıklamalar da olmayacağı şeklinde…” dedi.

Spor yorumcusu Didem Dilmen ise “Süper Lig’de play-off tartışmaları, yaşanan zelzele felaketi sonrası birtakım kadroların ligden çekilmesiyle ortaya atıldı. Şu an itibariyle ligde değerli bir sorun ortaya çıktığı doğru… Hatayspor ile Gaziantep’in ligden çekilmesi ve dönemin ikinci yarısında bu ekiplerle oynayacakların üç puan almaları, ligdeki sıralamaya kıymetli tesir edeceği düşünülebilir. Lakin play-off bu fevkalâde duruma bir tahlil olmaz. Zati bu yıl için artık olması çok zor” sözlerini kullandı.

‘PLAY OFF’TAN EVVEL ÂLÂ PAZARLAMAYA MUHTAÇLIĞIMIZ VAR’

Okay Karacan, şayet gelecek yıllarda Muhteşem Lig’de play-off uygulamasına geçilirse bu sistemin lige artı bir bedel katmayacağını vurgulayarak, “Liglerin bilinen klasik bir stili ve hali var. Örneğin İngiltere’de bu türlü bir teklif masaya bile gelmiyor. Zira Premier Lig; gerçek yönetilen, bütçe fazlası olan ve yeterli pazarlanan bir lig… Lige bir artı sağlayacaksanız bunu pazarlamayla yaparsınız. Kendi içinde pak bir tertiple bunu başarırsınız. Dışarıdan insanların kapıya dayandığı, içeriğe ulaşmak ismine uğraş ettiği, onu görmek için araştırdığı bir lig yapmanız gerekiyor” dedi ve ekledi:

“Şu an dünyada Harika Ligi bizden öbür “Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor kazanmış mı, kaybetmiş mi, işler nasıl gidiyor?” diye araştıran, merak edip bakan var mı? Kesinlikle birileri vardır ancak sayı çok az. En değerlisi kitlesel ve ticari karşılığı olan bir durum yok. Evvel bunu yaratmak lazım…”

Daha evvel Beşiktaş’ın play-off önerdiği gündeme taşınmış lakin siyah-beyazlı kulüp bu argümanları yalanlamıştı. Akabinde Jorge Jesus’un play-off ile ilgili kelamlarının olduğu yazıldı. En son ise Okan Buruk, Kasımpaşa maçı sonrası basın toplantısında “Belki önümüzdeki yıl için Türkiye Futbol Federasyonu gündemine alabilir. Görüşlere de hürmet duyuyoruz lakin gelecek yıl için düşünülebilir” dedi / Fotoğraflar: DHA

‘PLAY OFF FUTBOLDA ADALETİ ASLA SAĞLAMAZ, ÜSTELİK DEDİKODULAR ARTAR’

Ülkemizde kelam konusu futbol olunca en çok tartışılan şey güzel oyundan fazla adalet oluyor. Adil bir futbol ortamı, adil bir maç idaresi gibi… Pekala play-off ülkemizdeki bu ‘adalet’ tartışmasına tesir edebilir mi?

Bu soruma Okay Karacan, çok net bir biçimde “Play-off sisteminin adaleti sağlaması mümkün değil” yanıtını verdi ve şöyle devam etti:

“Bir dönem boyunca maçlar yapıyorsunuz. Örneğin 1,2,3 ya da 4’üncü oluyorsunuz. Sonra play-off oynuyorsunuz. Çok garip değil mi? Âlâ bir dönem geçirmişsiniz ve bir maçta işler berbata gidiyor. Adalet bir sistemle değil, genel manada hayatın işleyişi ile alakalıdır. Oyun da hayatın içindedir.”

Ayrıca Karacan, “Bizim futbol topluluğumuz çok enteresandır. Dönem başında play-off sistemi oynayacağız derler, ne adaleti ne de rekabet ve gelir artışını sağlayabilirler. Zira herkes play-off’a nazaran adım atar. “Sekizli play-off’ta sekizinci olmayayım diye maç sattı”, “Dördüncü olmayayım diye geri yaslandı”, “İkinci olayım zayıfla oynayayım diye rakibini yenmedi” üzere dedikodular, toplumsal medyanın da tesiriyle çığ üzere büyür” tabirlerini kullandı.

Didem Dilmen de play-off’un bir adalet kavramı getirmeyeceğinin altını çizerek, “Adalet kavramı futbolda çok fazla lisana getiriliyor ve artık içi de boşalmaya başladı. Play-off fazladan maç ve fazladan tartışma manasından öteye asla gitmeyecektir” dedi.

Play-off gündemine dair açıklamalarda bulunan Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Mehmet Büyükekşi, “Play-off’un olması mümkün değil. Bu türlü bir şey gündemimizde yok. Dönem devam ederken kural değiştirilir mi? Maç oynanıyor, sen 70. dakikada “Dur, ben kuralı değiştirmek istiyorum” diyorsun. Bu türlü şey olmaz. Dönem nasıl başladıysa o denli bitecek” tabirlerini kullandı.

‘FORMAT DEĞİŞİKLİĞİNİ TARTIŞMALIYIZ’

Süper Lig’de pek çok kadro çalıştırmış Teknik Yönetici İrfan Buz ise gelecek yıllar için futbol kalitemizi yükseltmek ve daha heyecanlı hale getirmek ismine bir format değişikliğini tartışmak gerektiğini savunuyor.

Buz, bilhassa orta sıralardaki ekiplerin bu sistemde lig sonuna kadar amaçsız kalmaması oyunun seyir zevkini daha da artıracağını düşünüyor. Buz’un yorumları ise şöyle:

— Alt liglerimizde bu sistemi uyguluyoruz. Örneğin, TFF 1. Lig’de yeniden format değişikliğine gidildi ve bu yıl ligi 3, 4, 5, 6 ve 7’nci sırada bitiren kadrolar play-off karşılaşmalarına katılma hakkı kazanacak. Ligi üçüncü sırada bitiren ekip direkt play off finaline yükselecek. Ligi 4’üncü sırada bitiren grup ile 7’nci sırada bitiren ekip, 5’inci sırada bitiren kadro ile 6’ncı sırada bitiren ekip eşleşecek ve karşılaşmalar yapılacak. Ligi birinci ve ikinci bitiren gruplar dışında bu play-off’un şampiyonu bir üst lige çıkan üçüncü ekip olacak.

— Bu neyi gösteriyor; lig devam ederken orta sıralardaki ekiplerin amaçsız kalma ihtimali ortadan kalkıyor. O gruplar bir formda kendini üst atarsa, dönem sonuna kadar amacını canlı tutabiliyor. Muhteşem Lig’in kalitesini Avrupa’nın önde gelen ligleriyle kıyasladığımızda önemli bir kalite farkı ortaya çıktığı gerçek. Hatta kimi karşılaşmalar sahiden çok makûs geçiyor ve bu oyun ligimize yakışmıyor. Bu nedenle hem seyirciler açısından hem de genel manada heyecanı ve rekabeti artırmak ismine gelecek yıllarda Muhteşem Lig’de format değişikliği üzerine baş yormak gerektiğini düşünüyorum.

PLAY OFF, LİGE VE GRUPLARA BÜTÇE OLARAK KATKI SAĞLAR MI?

NBA’de play-off, oyunun kalitesini artırmakla kalmıyor, en yeterli kadroları karşı karşıya getirerek reklam gelirleri ve reytinglerle gelirlerini hayli artırıyor. Bu durumdan doğal olarak kadrolar da faydalanıyor. Pekala, futbolda Avrupa’nın majör liglerindeki bütçelerle yarışacak durumdan epey uzaklaşmışken play-off sistemine geçmemiz ekiplerimize ve ligimize maddi açıdan daha fazla katkı sağlar mı?

Okay Karacan, sistemin maddi olarak katkı sağlayacağını düşünmüyor. 2011-2012 dönemindeki Harika Final’den örnekle mevzuyu açıklayan Karacan, “O devirde bir-iki maçta yayıncı kuruluşta yorumcuydum. Tribünlerin bir kısmının bir epey boş olduğunu gördüm. Hafta içi ve garip bir futbol atmosferinde oynanıyordu. Bir kez karşılıklı anlayış ve hürmet kültürünün olmadığı ortamdan nakdî çıkar elde etmek çok zor” dedi. Karacan şu yorumda bulundu:

“Detroit Pistons ile New York Knicks oynadığı vakit hiç kimse “Burası New York’a mezar olacak!” diye bağırmıyor. Ya da Detroit taraftarlarını New York’ta dövmüyorlar. Çok uygar bir biçimde çıkıp oyunlarını sergiliyorlar. En kıymetlisi de televizyon bu işin müşterisi… Lakin Türkiye’de televizyon bu işin müşterisi değil. Platformlar müşterisi olabilir lakin düşük bütçe teklif ederler. Aslında yayıncılığın da kaliteli olması lazım. Ama ülkemizde yayıncılık da kaliteli değil. Çekim tekniği ve programcılık düzeyi ortada…”

Didem Dilmem ise bu soruma “NBA ve öbür Amerikan sporları ile Avrupa’yı karşılaştırmak hakikat değil” karşılığını verdi. Dilmen, “Latin Amerika’daki açılış kapanış ligleri üzere, her coğrafyada bir sportif anlayış hâkim. Avrupa’da az gruplu liglerde şampiyonluk kümesi play-off’ları oynanıyor” dedi.

Dilmen, Üstün Lig’de izlenme oranlarının da çok düştüğüne dikkat çekerek, “Aslında yalnızca ligimizde değil tüm dünyada da misal bir düşüş kelam konusu. Z nesli ve sonrasındaki kuşaklar için futbol bir mana tabir etmiyor. Babası yahut amcası ile maça gidemeyen, sokakta futbol oynayamayan jenerasyonların bu oyunla irtibat kuramaması da son derece olağan. Bu durumun tahlili şampiyonluk kümesi ismi altında fazladan maç oynanması olduğunu düşünmüyorum” tabirlerini kullandı

‘BÜTÇESİ YÜKSEK OLMAYAN EKİPLER İÇİN ÖNEMLİ BİR FIRSAT ORTAYA ÇIKAR’

İrfan Buz ise sistemin heyecan ve rekabet dışında finansal olarak da artısı olabileceğini düşünüyor. Buz, “Yayın ve reklam gelirlerinden, bütçesi çok yüksek olmayan kadrolara önemli bir fırsat doğar. Bu sefer ligin doğal favorileri yüksek ses çıkarabilir o vakit da bütçeyi ona nazaran ayarlayarak herkesi memnun edecek bir formül de yaratılabilir. Play-off’u gelecek yıllar için daha fazla tartışmamız gerekiyor” dedi.