Riskli yapılar için kentsel dönüşümün 4 adımı

Bir konut ya da iş yeriniz var. Binanın yaşı yahut gözlemlediğiniz çatlaklar yüzünden zelzeleye karşı güçlü mı diye tereddüt ediyorsunuz. Ve içinde yaşayanların can güvenliğinin olmadığı kuşkusu taşıyorsunuz. O vakit riskli yapıların tespitine yönelik şu süreçleri yürütmelisiniz:

Kentsel dönüşümün 4 aşaması

Kentsel dönüşümde riskli yapılarla ilgili süreç, yapı sahiplerinin lisanslı kurum ve kuruluşlara “tespit başvurusu”yla başlıyor, “risk tespiti” ve “riskli yapının yıktırılması”nın akabinde “yıkım sonrası uygulama”yla sona eriyor.

Riskli yapının tanımı

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’a nazaran, riskli alan içinde ya da dışında, ekonomik ömrünü tamamlamış ya da yıkılma yahut ağır hasar görme riski taşıdığı tespit edilen yapılar “riskli yapı” olarak kabul ediliyor ve bunlara ait süreçler Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yürütülüyor.

İlk adım tespit başvurusu

Muhtemel afet anında yıkılma ve ağır hasar görme ihtimali bulunan, içinde yaşayanların can güvenliği için risk taşıyan binaların tespiti için birinci adımı yapı malikinin atması gerekiyor.

Tespiti lisanslı kuruluş yapacak

“Riskli yapı tespiti”nin, Bakanlığın https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar linkinde yer alan lisanslandırılmış kurum ve kuruluşlara yaptırılması gerekiyor.

Yapı maliklerinden biri müracaat yapabilir

Buna ait başvuruysa, yapı maliklerinden yahut yasal temsilcilerinden biri tarafından https://kentseldonusum.csb.gov.tr internet adresi üzerinden e-Devlet şifresi ile yapılabiliyor.

İkinci basamak risk tespiti

Lisanslandırılan kurum ve kuruluşlarca müracaat sonrası incelemelerle hazırlanan riskli yapı tespit raporu, İstanbul, Ankara ve İzmir’de ilçe belediyelerine, başka vilayetlerde ise Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüklerine bildiriliyor.

Tebligat tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yapı boşaltılıyor

Belediyeler ve vilayet müdürlüklerinin eksiklik ya da yanlış tespiti halinde raporlar ilgilisine, “riskli yapı” biçimindeki şerh bildirimi ise ilgili tapu müdürlüğüne iletiliyor. Yapı malikleri, tebligat tarihinden itibaren 15 gün içerisinde riskli yapının bulunduğu yerdeki tapu müdürlüğüne yahut belediyeye itiraz edebiliyor.

İtiraz edilebilir

İtiraz edilmemesi halinde tebligat tarihinden itibaren 60 günden az olmamak üzere belirlenen mühlet içinde yapı yıktırılıyor.

“Riskli yapı” tespitine itirazlar ise üniversitelerden bildirilen 4 üye ile Bakanlıktan 3 üyenin yer aldığı teknik heyet tarafından inceleniyor.

Teknik heyetin riskli yapı hakkındaki kararıyla tespit süreci katılaşıyor.

Üçüncü kademe riskli yapıların yıktırılması

Kesinleşen “riskli yapı” kararı sonrası, yıkım için yapı maliklerine 60 günden az olmamak üzere müddet veriliyor.

Bu mühlet içinde yapının yıktırılıp yıktırılmadığı, yönetim tarafından denetim ediliyor. Yıktırılmamışsa, yapının idari makamlarca yıktırılacağı belirtilerek en fazla 30 gün ek müddet tanınıyor.

Malikler riskli yapıyı yıktırılmazlarsa elektrik, su ve doğalgazı kesiliyor

Bu mühlet sonunda da riskli yapıların maliklerince yıktırılmaması halinde, ilgili kurum ve kuruluşlardan, riskli yapılara elektrik, su ve doğalgaz vermemeleri ve hizmetlerini durdurmaları isteniyor.

Yıkım idarece yapılıyor

Riskli yapılardan can ve mal tahliyesi ile yıktırma süreçleri, mülki amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti takviyesi ile idarece yapılıyor yahut yaptırılıyor.

Yıktırılmayan yapılar da Bakanlık ya da vilayet müdürlükleri tarafından yıkılıyor yahut yıktırılıyor. Yapı malikleri, bu sürecin masraflarından payları oranında sorumlu oluyor.

Süreç, yıkım sonrası uygulama ile sona eriyor

Riskli yapıların yıkımı sonrası yeni bina yaptırılması ve parsellerle ilgili tekrar kıymetlendirme yapılıyor.

Yapı maliklerinin oy birliği yoksa

Yapı maliklerinin bu süreçlerle ilgili oy birliği bulunmuyorsa, muahede sağlanamayan maliklere ilişkin taşınmazların kıymeti Sermaye Piyasası Konseyine kayıtlı lisanslı değerleme kuruluşlarına tespit ettiriliyor.

En az üçte iki çoğunluk gerekiyor

Bu bedel üzerinde de oy birliği sağlanamaması halinde, yapıyla ilgili uygulamalara, maliklerin payları oranında en az üçte iki çoğunlukla karar veriliyor.

Bu karar ve mutabakat koşulları İstanbul’da belediyelere, öbür yerlerde vilayet müdürlüğüne bildiriliyor.

Karara katılmayan maliklerin arsa hisseleri satılıyor

Karara katılmayan maliklerin arsa hisseleri, muahede sağlayan başka paydaşlara arsa hissesi kıymeti üzerinden açık artırma yöntemi ile satılıyor. Satış süreçlerinin sonlanmasıyla yeni yapıyla ilgili uygulamaya geçiliyor.

Yeni yapılacak konutlar için faiz dayanağı, kira yardımı, vergi ve harç muafiyeti var

Riskli yapısı yıkılanlara, yeni yapılacak konutlar için Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından faiz dayanağı ve kira yardımı, devletin ilgili kurumları ve belediyeler tarafından da vergi ve harç muafiyeti üzere kolaylıklar tanınıyor.