Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar sonrası İstanbul’da kentsel dönüşüme ilgi

Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki sarsıntıda binlerce bina yerle bir oldu, binlerce can yitip gitti.

Ağır hasarlı olanların da yıkımıyla kentler adeta dümdüz oldu.

Bu zelzeleler sağlam binaları münasebetiyle kentsel dönüşümü tekrar gündeme taşıdı.

Dönüşüm daha da artacak

Deprem öncesi riskli yapıların dönüşüme girmesi muhtemel bir sarsıntıda en az ziyan için değer arz ediyor.

Bu kapsamda dünyanın en kalabalık kentlerinden biri olan İstanbul’da yaklaşık 700 bin bağımsız ünitenin kentsel dönüşümü tamamlandı.

Bakanlık çeşitli projelerle kentsel dönüşüme dayanak sağlarken, belediyeler ve garantörlüklerin de ek çalışmalarıyla dönüşümün ivme yakalayacağı düşünülüyor.

Müteahhitler ile toprak sahipleri ortasında yaşanan uyuşmazlıkların da arabulucu ile çözülebileceği önerisi, kesim temsilcileri tarafından iletiliyor.

Riskli ve risksiz bölgeler

Öte yandan Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan sonra İstanbul’da yaşayan vatandaşlar daha az riskli bölgeleri araştırmaya başladı.

Buna nazaran bitişik nizamlı ve dar sokakları bulunan Zeytinburnu, Fatih, Bağcılar, Esenler üzere bölgeler risk altında yer alıyor.

İstanbul’un yeni yerleşim yerlerinin daha kuzeyde yer alan Başakşehir, Arnavutköy, Çekmeköy, Şile üzere ilçelerin olacağı düşünülüyor.

“Türkiye’de 900 bine yakın bağımsız kısım yenilendi”

Konuya ait açıklamalarda bulunan Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, “Özellikle zelzele felaketi sonrası 11 vilayette ağır hasarlı, yıkık yahut acil yıkılacak binalarla ilgili çeşitli bilgiler ortaya çıktı. Bu çerçevede tüm Türkiye genelinde zelzele şuuru biraz daha ağır hissedilmeye başlandı. Şimdiye kadar Türkiye’de 900 bine yakın bağımsız kısım, kentsel dönüşüm çerçevesinde yenilendi.” dedi.

İstanbul’da 700 bine yakın binada kentsel dönüşüm

“Eskiden vatandaşlar yalnızca binasını yenilemek için bir kentsel dönüşüm kredisi alabilirken, artık hem krediyi hem de kira dayanağını birlikte alabiliyorlar” diyen Özelmacıklı, kentsel dönüşümün 2023 yılında biraz daha hızlanacağını ve kat maliklerinin biraz daha bilinçleneceğini söyledi.

Özelmacıklı, “Kentsel dönüşüm kuvvetli bir süreç, çabucak de yapılan bir süreç değil. İstanbul kentsel dönüşümün merkezi pozisyonunda yer alıyor. Kentsel dönüşüm kapsamında yapılan yaklaşık 900 bin bağımsız kısmın yaklaşık 675 bini İstanbul’da yapıldı.” diye konuştu.

“Ekonominin tüm dinamikleri burada”

Kentsel dönüşümün yalnızca bakanlığın yapacağı bir dönüşüm olmadığını, belediyelerin de buna dayanak vermesi gerektiğinin altını çizen Özelmacıklı, şöyle devam etti:

Bu kapsamda birtakım garantörlükler de olması gerekiyor. İstanbul riskli bölgelerin başında geliyor. İktisadın tüm dinamikleri burada. Bilhassa Fatih, Zeytinburnu, Bağcılar ve Esenler üzere bitişik nizamlı dar sokaklı 1999 öncesi yapılmış yapı stokları bizim için en riskli alanlardır. İstanbul’un yeni yerleşim yerlerinin kuzey bölgeler olacağını düşünüyorum. Avrupa Yakası’nda Başakşehir, Arnavutköy üzere alanların, Anadolu Yakası’nda ise Çekmeköy ve Şile üzere ilçelerin daha çok ilgi gördüğünü söyleyebiliriz.

“Arabulucu devreye sokulabilir”

İnşaat maliyetlerinin bilhassa yaşanan zelzele felaketi sonrası artışa geçtiğini lisana getiren Özelmacıklı, şunları söyledi:

Gerek sarsıntı bölgesinde yapılacak konutlar gerekse de dar gelirliler için yapılması planlanan konutlar, yapı gereçlerine talebi artıracak. Buradaki maliyetler de artacak. Müteahhitler ile toprak sahipleri ortasında çıkan uyuşmazlıklar için tahminen bir arabulucu devreye sokulabilir. Bu noktada belediyeler ve emlak işletmeleri de rol almalı. Zira dönüşüm bir gereksinim, zelzele ise ülkemizin bir gerçeği.

“Kat maliklerini binalarının dönüşümüne ikna etmelerine muhtaçlık var”

Kentsel dönüşümde inisiyatifin kat maliklerine bırakıldığı durum var. Kentsel dönüşümde araştırmaların belediyeler tarafından yapılması gerekiyor. Belediyelerin bu süreçte tesirli bir rol alması gerekiyor. Bölgelerindeki riskli yapıları tespit edip, kat maliklerini binalarının dönüşümüne ikna etmelerine muhtaçlık var. Dönüşüm yapılan bir yerde gayrimenkul fiyatının 3-4 katına kadar çıkabildiği örnekleri var.

“Vatandaşlar artık oturduğu binayı sorguluyor”

Kentsel dönüşümü nispeten azaltan birtakım ögelerin da olduğunu hatırlatan Özelmacıklı, “Özellikle 10 milyona yakın vatandaş imar barışından faydalandı. Bu dönüşümler kelam konusu periyotta biraz sekteye uğradı. Artık vatandaşlar artık oturduğu binayı sorguluyor.” değerlendirmesini yaptı.